Początki Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Czyżewie sięgają 1 września 1996 r., poprzedzały je wcześniej osobiste starania ze strony ówczesnego Wójta Gminy Czyżew Osada – p. Jacka Boguckiego. Dostrzegał on potrzebę funkcjonowania w środowisku wiejskim szkoły średniej, która dawałaby szansę nauki młodzieży z Czyżewa i z terenu gminy. Tworzenie szkoły ponadpodstawowej noszącej nazwę Zespół Szkół Zawodowych w Czyżewie Kuratorium Oświaty powierzyło p. Annie Boguckiej.
W pierwszym roku przeprowadzono egzaminy wstępne do Liceum Zawodowego w zawodzie gastronom i nabór do dwóch klas Zasadniczej Szkoły Zawodowej, w sumie naukę rozpoczęło wówczas 100 uczniów. Korzystaliśmy, dzięki zgodzie Zarządu Gminy Czyżew Osada, z pomieszczeń Szkoły Podstawowej w Czyżewie. Skład pierwszej rady pedagogicznej był następujący:
Przewodniczący, dyrektor szkoły: Anna Bogucka oraz członkowie RP:
- Alicja Bańkowska
- Małgorzata Czyżewska - Drozd
- Józef Dmochowski
- Krystyna Kupniewska
- Andrzej Nowacki
- Irena Szałkiewicz
- Adam Olszewski
- Eleonora Pietras
- Barbara Sienicka
- Tadeusz Wojno
- ks. Antoni Loro
- oraz nauczyciele zawodu: Ireneusz Dąbrowski i Janusz Urbanek. Żaden z przedstawicieli tego grona nie miał doświadczenia w pracy z młodzieżą szkoły średniej.
W nowo utworzonej szkole naukę rozpoczęło 100 uczniów: w 1 klasie Liceum Zawodowego – wychowawczyni p. Alicja Bańkowska – oraz w 2 klasach Zasadniczej Szkoły Zawodowej – wychowawcy p. Józef Dmochowski.
Równocześnie rozpoczęta została budowa budynku dla szkoły na pobliskiej działce przy ul. Niepodległości. Wykonawcą inwestycji dotowanej z budżetu Kuratorium Oświaty i gminy Czyżew była firma „MASTER”. Dzięki gospodarskiemu oku Wójta Gminy Czyżew Jacka Boguckiego budynek stanął w rekordowo krótkim czasie, bowiem w ostatnich dnia sierpnia 1997 r. uczniowie, rodzice i nauczyciele porządkowali już szkołę przed nowym rokiem szkolnym.
1 września 1997 r. ruszyła nauka w nowym budynku. Wyposażenie szkoły zostało znacznie wzbogacone dzięki sponsorom: „Zakładom Mięsnym” Farm Food w Czyżewie, Bankowi Spółdzielczemu w Czyżewie, Zakładowi Usługowemu „PRIMATOR”, Zakładom Mięsnym „Netter”, firmie „GODAGRO”, ks. dziekanowi M. Filipkowskiemu oraz Radzie Rodziców, której pierwszym przewodniczącym był ś. p. pan Henryk Kraszewski. Oficjalne uroczyste otwarcie nowej siedziby szkoły przy ul. Niepodległości 3 miało miejsce 23 września 1997 r. Uroczystość zaszczyciło wówczas wielu dostojnych gości: m.in. Wojewoda Łomżyński i Kurator Oświaty w Łomży.
W drugim roku funkcjonowania w nowej szkole uczyło się już 261 uczniów, ruszył także nowy typ szkoły – Liceum Ekonomiczne.
Z inicjatywy pani dyrektor A. Boguckiej w 1998 r ruszyły działania związane z wyłonieniem patrona szkoły – został nim wybrany w Stefan kardynał Wyszyński. Wybór patrona przez społeczność szkolną został potwierdzony przez radę Powiatu Wysokomazowieckiego na wyjazdowej sesji w Czyżewie 28 października 1999 r. podczas uroczystości nadania szkole imienia.
Obrany Patron – kardynał Stefan Wyszyński – wyznaczył kierunki pracy wychowawczej w szkole. Od początku w programie wychowawczym zapisano działania, które zmierzały do upowszechnienia wiedzy o Patronie oraz jego dziedzictwa. Od 2003 r. z inicjatywy dyrektor Anny Boguckiej organizujemy Konkurs Historyczny „Epoka Prymasa Tysiąclecia”, we współpracy m. in. z Instytutem Prymasowskim w Warszawie, IPN Oddział w Białymstoku uczelniami wyższymi. W tym roku odbyła się już XIV edycja konkursu, który przekroczył granice województwa podlaskiego.
Od roku 2000 startowaliśmy w Sztafecie Niepodległości im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego organizowanej we współpracy z Ogólnopolskim Związkiem Katolickich Klubów Sportowych.
Wszystkie klasy pierwsze poznają również miejsce narodzin naszego patrona, zwiedzając organistówkę oraz kościół parafialny w Zuzeli kroczą śladami Prymasa Tysiąclecia.
W maju 2000 r. do egzaminu dojrzałości po raz pierwszy w historii szkoły przystąpili absolwenci Liceum Zawodowego. Zdawali oni tzw. „starą maturę” przed komisją szkolną. Były to niezapomniane przeżycia grupy wspaniałej młodzieży, o której można powiedzieć, że przecierała szlaki i uczyła nas, nauczycieli pracy w nowym dla nas typie szkoły.
W kolejnych latach szkoła rozwijała się, przybywało chętnych do nauki. W roku szkolnym 2000/2001 utworzona została klasa Liceum Ogólnokształcącego. Wiązało się to ze zmianą nazwy szkoły. Decyzją Uchwały Rady Powiatu Wysokomazowieckiego z dnia 21 września 2000 r. dokonano zmiany nazwy szkoły na Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Czyżewie.
Szkoła zyskiwała renomę, przybywało uczniów i typów szkół. Istniała więc potrzeba rozbudowy szkoły. 29 października 2001 roku ZSOiZ Czyżewie nadany został uroczyście sztandar szkoły. Uroczystość powiązana była z oddaniem do użytku nowo dobudowanej części szkoły. Składały się na nią dodatkowe pomieszczenia dla administracji, pomieszczenie socjalne dla pracowników, aula oraz 3 sale lekcyjne.
Jednak brak było nadal właściwej bazy do uprawiania sportu. Przekazane przez Zarząd Gminy Czyżew pomieszczenia dawnego pawilonu handlowego przy ulicy Mazowieckiej nie posiadały właściwych parametrów. Bardzo uciążliwa była wędrówka grup uczniów z ulicy Niepodległości do zastępczej hali sportowej przed i po zajęciach sportowych. Dlatego dyrektor szkoły p. Anna Bogucka poczyniła starania o budowę nowej hali sportowej. Przychylność władz Powiatu Wysokomazowieckiego sprawiła, że już w roku 2005 ruszyła budowa. Uroczystość wmurowania kamienia węgielnego miała miejsce 26 kwietnia 2006 r. Budowa postępowała szybko. Otwarcie hali stało się uroczystością lokalną, którą świętowaliśmy 16 stycznia 2007 r. Tak więc dzisiaj świętujemy dwudziestolecie szkoły we wspaniałej hali, której zasadniczą część stanowi płyta boiska o wymiarach 18 m x 36 m. Powierzchnia zabudowy całego obiektu wynosi 1088 m kw., kubatura zaś 10 470 m sześc.
W grudniu 2006 r. dyrektor, p. Anna Bogucka objęła funkcję wójta gminy Czyżew Osada, a obowiązki dyrektora szkoły powierzono p. Alicji Bańkowskiej, która sprawuje tę funkcję do dnia dzisiejszego.
Od 2004 r. działa przy ZSOiZ w Czyżewie Międzyszkolny Uczniowski Klub Sportowy, w którym trenuje młodzież ze wszystkich szkół czyżewskich. Pierwszą sekcją działającą w klubie była sekcja tenisa stołowego. Obecnie młodzież z wielką pasją trenuje piłkę siatkową i footsal. Największe sukcesy odnoszą siatkarze i siatkarki, przy czym dodać należy że w barwach klubowych grają nie tylko uczniowie naszej szkoły, lecz także czyżewscy gimnazjaliści.
Baza szkoły bogaciła się w ciągu swego istnienia o nowoczesne pomoce. Jako szkoła kształcąca w branży rolniczej w 2008 r. otrzymaliśmy znaczące wsparcie finansowe od Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na zakup pomocy do nauki zawodu w wysokości prawie 200 tyś. zł. Podziękowania za taką dotację celową złożono 16 kwietnia 2008 r. na ręce pana Jacka Boguckiego, wówczas sekretarza stanu w MRiRW w rządzie Jarosława Kaczyńskiego.
Ważnym wydarzeniem w życiu społeczności szkolnej było uroczyste otwarcie kompleksu boisk „Orlik”, 10 grudnia 2009 r. współfinansowanego przez budżet Powiatu Wysokomazowieckiego. Od tego dnia uczniowie ZSOiZ w Czyżewie mają pełną bazę sportową do rozwoju swoich zainteresowań i uzdolnień.
Szkoła przystępowała również do realizacji różnych projektów finansowanych z funduszy unijnych. Umożliwiały one poszerzenie oferty edukacyjnej szkoły, wzbogacały wyposażenie szkoły a tym samym służyły podniesieniu jakości jej pracy.
Wymienię tutaj projekty „Szkołą Marzeń”, „Od kulebiaka do pizzy” oraz „Nowoczesne Technikum”. W niezwykle atrakcyjny sposób wspierały on kształcenie zawodowe. Również nasi nauczyciele doskonalili się wykorzystując środki unijne, przykładem może być projekt „Efektywny nauczyciel sztuki kulinarnej”. Inne projekty to „Świadomy wybór – pewny sukces”, czy też projekt „Eko Szkoła” ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej”. Niezwykle atrakcyjny oraz wartościowy jest udział naszej młodzieży w projektach Leonardo da Vinci czy obecnie Erasmus +, umożliwiających odbywanie staży zawodowych poza granicami kraju. Jest to bardzo ważne zważywszy na to, że nasi uczniowie wywodzą się z małych miejscowości.
Władze Powiatu Wysokomazowieckiego na czele ze Starostą Powiatu Wysokomazowieckiego p. Bogdanem Zielińskim, Przewodniczącą Rady Powiatu, p. Dorotą Łapiak i Zarządem Powiatu zawsze wychodzą naprzeciw potrzebom szkoły, czego potwierdzeniem są nakłady ponoszone przez Powiat Wysokomazowiecki na modernizację szkoły, jak choćby budowa parkingu czy wymiana stolarki okiennej.
W ciągu 20 lat szkoła przeszła wiele przeobrażeń: zmieniały się kierunki kształcenia zawodowego, stosownie do zainteresowania środowiska i potrzeb rynku pracy. Tak więc działały w ciągu tych 20 lat:
- Liceum Zawodowe
- Liceum Ekonomiczne
- Technikum Ekonomiczne,
- Liceum Ogólnokształcące
- Liceum Profilowane w profilach: usługowo - gospodarczym, zarządzanie informacją, ekonomiczno – administracyjny
- Technikum kształcące w zawodach: technik organizacji usług gastronomicznych, technik ekonomista, technik technologii żywności, technik informatyk, technik agrobiznesu, technik prac biurowych, technik żywienia i usług gastronomicznych.
- Zasadnicza szkoła zawodowa: w zawodach: aparatowy przetwórstwa mięsa, rzeźnik wędliniarz, stolarz, piekarz, cukiernik, kucharz małej gastronomii, mechanik pojazdów samochodowych, mechanik - operator maszyn i urządzeń rolniczych, fryzjer, sprzedawca i tapicer.
- Działały również szkoły dla dorosłych: Technikum Uzupełniające dla Dorosłych, Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, Policealne Studium Informatyczne, Szkoła Policealna dla Dorosłych oraz kwalifikacyjny kurs zawodowy.
W ciągu minionych 20 lat mury naszej szkoły opuściło już ponad 2 000 uczniów, których spotkać można w różnych miejscach Polski i Europy i z radością oraz dumą obserwujemy, jak radzą sobie w dorosłym życiu.
